آشنایی با عملکرد تلویزیون های  QLEDو OLED

در نمایشگاه  CES 2017، سامسونگ از تکنولوژی جدید تلویزیون های خود با نام QLED رونمایی کرد که این مدل ها از تکنولوژی نقطه کوانتومی در یک پنل LED استفاده می کنند.

  Quantom dot + LED = QLED که این در واقع فناوری جدیدی نیست.

سامسونگ این پیام را تایید می کند که QLED یک فناوری برتر است و دارای مزایای زیادی نسبت به OLED است. این مدل ها در واقع نبردی بین برتری تلویزیون LED و تلویزیون OLED است.

QLED چگونه کار می کند؟

تکنولوژی نقطه کوانتومی تلویزیون با قرار دادن یک لایه یا فیلم از نقاط کوانتومی در مقابل یک پنل نور پس زمینه منظم LED کار می کند. لایه از ذرات کوچک ساخته شده است که هر کدام از آنها رنگ خود را با توجه به اندازه آن (هرجایی بین 2 تا 10 نانومتر) منتشر می کند. اساسا، اندازه ذره، طول موج نوری که آن را منتشر می کند، دیکته می کند، از این رو رنگ های مختلفی را فعال می کند. سامسونگ می گوید که نقاط کوانتومی بیش از یک میلیارد رنگ را فعال می کند.

در این نسل سوم تلویزیون های کوانتومی، که QLED نامیده می شوند، ذرات تغییر کرده اند، زیرا آنها اکنون دارای یک هسته آلومینیوم فلزی و پوسته فلزی جدید هستند که موجب افزایش دقت رنگ شده، اما این دقت رنگ را در روشنایی های پیکسل های بالاتر نیز فراهم می کند.

توانایی تولید این رنگ ها در روشنایی های بالاتر باعث می شود که حجم رنگ بیشتری نسبت به قبل داشته باشیم و این در اینجا QLED ادعا می کند که از توانایی های OLED برتر است. این توانایی حفظ رنگ، در مناطق پررنگی که OLED نمی تواند رنگ را حفظ کند، خود را نشان می دهد.

نتیجه این است که QLED به شما امکان می دهد رنگ های قابل ملاحظه بیشتری داشته باشید.

تفاوت QLED با OLED:

روشنایی واقعا مسئله مهمی است که می تواند در تفاوت تکنولوژی ها موثر باشد. تلویزیون های نقطه کوانتومی ( QLED ) هنوز هم بر روی یک سیستم نور پس زمینه LED کار می کنند اما OLED ها هر کدام نور خود را تولید می کنند، یا روشن یا خاموش می شوند. مزیتی که OLED ارائه می دهد این است که شما می توانید پیکسل هایی را که مورد نیاز نیست، خاموش کنید.

مدل های QLED سامسونگ از سیستم LED لبه ی روشن استفاده می کنند (بعضی از آنها از طرف دیافراگم، بعضی از نقاط پایین هم روشن می شوند) و این به مناطق کم نور تقسیم می شود. مدل Q9، دارای 32 بلوک تاریک است، در حالی که دیگر مدل های Q دارای 12 بلوک تاریک است.

همچنین مصرف برق در این دو مدل متفاوت است. پانل های OLED بسیار نازک هستند و نیاز به نور پس زمینه ندارند. به همین ترتیب، تلویزیون OLED، نسبه به مدل های تلویزیون های QLED سبک تر بوده و نیاز به قدرت برق کمتری دارند.

علاقه مندان تلویزیون به نوع دیگری از تلویزیون QLED امیدوارند، که در آن نقطه های کوانتومی می تواند با برق مانند OLED روشن و خاموش شود بدون نیاز به سیستم نور پس زمینه، و در حال که هیچ پانل ال سی دی درگیر نیست. اگر نقطه های کوانتومی نور تولید کنند، ما می توانیم با استفاده از QLED یک تکنولوژی نمایشگر انتشاری داشته باشیم.

روشنایی

وقتی صحبت از روشنایی به‌میان می‌آید، تلویزیون‌های QLED از برتری قابل توجهی نسبت به تمامی تلویزیون‌های بازار برخوردارند. به‌طور کلی LCD-ها، حتی در مدل‌های میان‌رده، توانایی بسیار بالایی در تولید روشنایی دارند؛ به‌طوری که هنگام مقایسه‌ی تلویزیون‌های LCD و OLED، همواره از روشنایی بالای LCD به‌عنوان بزرگ‌ترین مزیت آن یاد می‌شود. استفاده از نقاط کوانتومی در پنل‌های LCD، این نقطه‌ی قوت را بیش از پیش برجسته می‌کند.

درحالی که روشن‌ترین OLED-ها ماکزیمم روشنایی حدود ۷۰۰ نیت دارند، سامسونگ ادعا می‌کند تلویزیون‌های QLED می‌توانند به روشنایی خیره‌کننده‌ی ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ نیت دست پیدا کنند.

علاوه بر روشنایی بیشتر، سامسونگ می‌گوید تلویزیون‌های QLED «حجم رنگ» بیشتری نسبت به سایر تلویزیون‌ها دارند. منظور از حجم رنگ «قابلیت نمایش رنگ‌ها در روشنایی زیاد، بدون از دست دادن اشباع» است. سامسونگ با توجه به همین نکته، ادعا می‌کنند تلویزیون‌های QLED برای نمایش محتوای HDR مناسب‌تر هستند.

تلویزیون‌های QLED باتوجه به عدم توانایی نمایش رنگ سیاه، برای بالا بردن نسبت کنتراست خود مجبورند میزان ماکزیمم روشنایی خود را تا حد ممکن بالا ببرند. این موضوع باعث می‌شود هنگام تماشای تلویزیون در روشنایی روز یا شرایط نوری بسیار روشن، QLED برتری محسوسی نسبت به OLED داشته باشد.

نتیجه: برتری QLED

طیف رنگی

تلویزیون‌ها و نمایشگرهای متداول معمولا قادر به نمایش ۱۶ میلیون رنگ (True Color یا عمق رنگ ۲۴ بیتی) هستند؛ اما برای دریافت استاندارد HDR، پنل تلویزیون باید بتواند بیش از ۱ میلیارد رنگ (Deep Color یا عمق رنگ ۳۰ بیتی) تولید کند.

تلویزیون‌های QLED با استفاده از نقاط کوانتومی می‌توانند طیف رنگی به‌مراتب گسترده‌تری از LCD-ها ارائه کنند. سامسونگ ادعا می‌کند تلویزیون‌های QLED با نمایش ۱۰۰ درصد رنگ‌های طیف DCI-P3، حتی از OLED-ها (که تا پیش از معرفی QLED وسیع‌ترین طیف رنگی را بین تمامی تلویزیون‌های بازار ارائه می‌دادند) نیز برتر هستند.

البته باید توجه داشت که تفاوت بین طیف رنگی بسیار گسترده‌ی تلویزیون‌های QLED و OLED، به‌اندازه‌ی جهش از ۱۶ میلیون رنگ به یک میلیارد رنگ محسوس نیست.

نتیجه: تساوی

زمان پاسخگویی

زمان پاسخگویی یا Response Time به مدت‌زمان لازم برای تغییر دادن وضعیت یک دیود از خاموش به روشن (یا بالعکس) گفته می‌شود. هرچه زمان پاسخگویی تلویزیون سریع‌تر باشد، کمتر شاهد اثر «تاری ناشی از حرکت» (Motion Blur) خواهیم بود. موشن بلور به حالتی گفته می‌شود که هنگام حرکت سریع اشیاء در تلویزیون، هاله‌ای در پشت مسیر حرکت تشکیل شود.

OLED که هر پیکسل آن را یک دیود کوچک تشکیل می‌دهد، از لحاظ زمان پاسخگویی QLED را با اختلاف پشت سر می‌گذارد. متأسفانه دیودهای تلویزیون‌های QLED نه‌تنها از OLED کندتر هستند، بلکه از پنل‌های LCD معمولی نیز عقب‌تر هستند. در طرف دیگر، OLED با ریسپانس تایم کمتر از تلویزیون‌های پلاسما، سریع‌ترین زمان پاسخگویی را بین تمامی تکنولوژی‌های ساخت نمایشگر تا به‌امروز دارد.

نتیجه: برتری OLED

تأخیر ورودی

تأخیر ورودی (Input Lag) به فاصله‌ی مدت‌زمان دریافت تصویر از منبع خارجی تا نمایش آن روی تلویزیون گفته می‌شود. هنگام تماشای ویدئو، مادامی که صدا و تصویر با یکدیگر هماهنگ باشند، تأخیر ورودی حتی چندین ثانیه‌ای مشکلی ایجاد نخواهد کرد. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که قصد استفاده از تلویزیون برای انجام بازی‌های ویدئویی داشته باشید. ازآنجایی که اکثر بازی‌های ویدئویی نیازمند واکنش سریع هستند، تأخیر ورودی حتی در حد چندین میلی‌ثانیه زیادتر، تجربه‌ی گیمینگ را به‌شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.

تأخیر ورودی (input lag) به معنای فاصله‌ی زمانی بین دریافت سیگنال از منبع خارجی و نمایش آن روی صفحه‌ی تلویزیون است.

تلویزیون‌های OLED در ابتدا تأخیر ورودی چندان مناسبی نداشتند و به‌همین دلیل برای بازی‌های ویدئویی (مخصوصا بازی‌های شوتر آنلاین که نیازمند عکس‌العمل سریع هستند) توصیه نمی‌شدند. ال‌جی اما طی سال‌های گذشته با به‌روزرسانی سفت افزار (Firmware)، اینپوت لگ تلویزیون‌های خود را به‌مراتب بهبود داده است.

در طرف دیگر، تأخیر ورودی تلویزیون‌های QLED بسته به مدل، مقادیر بسیار متفاوتی دارد. هرچند تقریبا تمامی تلویزیون‌های OLED و QLED بازار بالارده هستند و تاخیر ورودی آن‌ها با تلویزیون‌های ارزان و پایین‌رده قابل قیاس نیست؛ اما تلویزیون‌های LCD بالارده همچنان انتخاب اول گیمرهای حرفه‌ای به‌شمار می‌روند.

نتیجه: تساوی

زاویه‌ی دید

بهترین حالت برای تماشای تلویزیون‌های QLED، تماشا از روبرو و بدون زاویه است. هرچه از مرکز تلویزیون زاویه بگیرید، کیفیت تصویر هم از لحاظ دقت رنگ و هم از لحاظ کنتراست، کاهش پیدا می‌کند. گرچه شدت این عیب بین مدل‌های مختلف QLED متفاوت است، اما در همه‌ی آن‌ها به‌وضوح به‌ چشم می‌آید.

در دنیای LCD-ها، پنل‌های IPS ساخت LG بهترین و گسترده‌ترین زاویه‌ی دید را ارائه می‌کنند؛ اما همچنان توانایی رقابت با تکنولوژی OLED ندارند. صفحات OLED با ثابت نگه داشتن میزان روشنایی و دقت رنگ تا زاویه‌ی ۸۴ درجه، همچنان از لحاظ زاویه‌ی دید بین تمامی تکنولوژی‌های موجود در بازار رقیب ندارند.

نتیجه: برتری OLED

اندازه

تولید نمایشگرهای OLED در ابعاد بزرگ کار بسیار سخت و پرهزینه‌ای است. به همین دلیل است که این تکنولوژی در صفحات کوچک تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها حضور گسترده‌تری نسبت به بازار تلویزیون دارد. جالب است بدانید XEL-1 اولین تلویزیون OLED تاریخ که در سال ۲۰۰۸ توسط سونی معرفی شد، ۱۱ اینچ بیشتر اندازه نداشت. از آن زمان تاکنون OLED-ها از لحاظ بیشینه‌ی سایز صفحه، راه درازی پیموده‌اند. تا همین چند سال پیش، تلویزیون‌های OLED بازار به سایز ۵۵ اینچ محدود می‌شدند؛ اما امروزه شاهد عرضه‌ی تلویزیون‌های OLED با ابعاد ۷۷ اینچی نیز هستیم.

در سوی دیگر اما پنل‌های LCD محدودیت کمتری در رسیدن به ابعاد بزرگ‌تر دارند و از لحاظ نظری به‌راحتی می‌توان آن‌ها را در سایز‌های ۱۰۰ اینچی و حتی بزرگ‌تر تولید کرد. اگرچه شاید اکثر مصرف کنندگان به تلویزیونی با ابعاد بالاتر از ۷۷ اینچ احتیاج نداشته باشند؛ اما از لحاظ فنی QLED در این زمینه نسبت به OLED برتری دارد.

نتیجه: برتری QLED

طول عمر

ال‌جی درباره‌ی عمر بالای پنل‌های OLED از مثال‌های زیادی استفاده می‌کند. در یکی از این مثال‌ها آمده است: «درصورت استفاده از تلویزیون‌های OLED به‌مدت ۵ ساعت در روز، پس از گذشت ۵۴ سال، تلویزیون تازه به نیمی از روشنایی اولیه‌ی خود خواهد رسید.» ازآنجایی که قدیمی‌ترین تلویزیون‌های OLED مربوط به سال ۲۰۱۳ می‌شوند، نمی‌توان هیچ‌کدام از ادعاهای LG را به بوته‌ی آزمایش گذاشت.

اگر نگران عمر تلویزیون خود هستید، می‌توانید با خیال راحت‌تری تلویزیون‌های QLED را انتخاب کنید؛ چرا که تکنولوژی LCD مدت زیادی است در بازار حضور دارد و عمر بالای صفحات ساخته‌شده با آن به اثبات رسیده است.

نتیجه: برتری QLED (فعلا)

سوختگی تصویر

در تلویزیون‌های CRT، پلاسما و حتی LCD قدیمی، هنگامی که صفحه برای مدت زیادی یک تصویر ثابت را نشان می‌داد، شبحی از آن برای همیشه در تلویزیون باقی می‌ماند. به‌همین دلیل است که بعضی شبکه‌های تلویزیونی لوگوی خود را متحرک می‌سازند تا در اثر تماشای طولانی مدت تلویزیون، شبحی از لوگوی آن شبکه روی صفحه‌ی تلویزیون باقی نماند. این اثر که به Screen burn-in مشهور است، در تلویزیون‌های LCD جدید کمتر دیده می‌شود.

تلویزیون‌های OLED اما نسبت به سوختگی تصویر مصون نیستند. اگرچه احتمال بروز این مشکل در OLED-ها بسیار بعید است؛ اما از لحاظ نظری این امکان وجود دارد که درصورت استفاده از یک پیکسل OLED برای نمایش یک رنگ ثابت و روشن به مدت طولانی، آن پیکسل برای همیشه تاریک‌تر از بقیه‌ی پیکسل‌ها شود. برای مثال اگر چندین روز، به‌صورت ۲۴ ساعته یک شبکه‌ی خاص را با بالاترین تنظیمات روشنایی تلویزیون تماشا کنید، ممکن است شبحی از لوگوی آن شبکه روی صفحه‌ی تلویزیون باقی بماند.

اگرچه مشکل Screen burn-in در تلویزیون‌ها تقریبا به تاریخ پیوسته و بسیار بعید است تلویزیون‌های OLED با این مشکل مواجه شوند؛ اما از لحاظ تئوری QLED-ها در این زمینه از مصونیت بالاتری برخوردارند.

نتیجه: برتری QLED

ضخامت، وزن و مصرف انرژی

باتوجه به‌اینکه تلویزیون‌های OLED برخلاف QLED برای نمایش تصویر به لایه‌های متعدد وابسته نیستند و تنها از یک لایه لامپ LED استفاده می‌کنند، ضخامت و وزن آن‌ها به‌مراتب کمتر است. تلویزیون‌های سری Signature W ال‌جی به‌طرز باورنکردنی تنها ۲.۵۷ میلی‌متر ضخامت دارند.

پنل‌های OLED همچنین به‌دلیل عدم نیاز به نور زمینه، از تلویزیون‌های QLED بهینه‌تر هستند و مصرف انرژی کمتری دارند.

نتیجه: برتری OLED

قیمت

زمانی تلویزیون‌های OLED تقریبا در انحصار ال‌جی بودند و قیمت بسیار بالایی داشتند؛ اما با پیشرفت تکنولوژی در سال‌های اخیر، ورود سونی و پاناسونیک به بازار تلویزیون‌های OLED و همچنین معرفی QLED توسط سامسونگ، قیمت تلویزیون‌های OLED کاهش پیدا کرده است.

در حال حاضر تلویزیون‌های OLED و QLED تقریبا در یک بازه‌ی قیمتی قرار دارند و نمی‌توان گفت یکی از دیگری ارزان‌تر است. همچنین باتوجه به اینکه تمامی تلویزیون‌های ساخته‌شده با استفاده از این دو تکنولوژی بالارده هستند و قیمت زیادی دارند؛ احتمالا برای کسی که چنین تلویزیونی تهیه می‌کند، قیمت معیار چندان مهمی نباشد. در ادامه قیمت چند مدل تلویزیون QLED و OLED را مشاهده می‌کنید.

سری Q9 سامسونگ (پرچم‌دار)

۶۵ اینچ (QN65Q9):ا ۶ هزار دلار

۷۵ اینچ (QN75Q9):ا ۱۰ هزار دلار

سری W7 ال‌جی (پرچم‌دار)

۶۵ اینچ (OLED65W7P):ا ۸ هزار دلار

۷۷ اینچ (OLED77W7P):ا ۲۰ هزار دلار

سری Q7F سامسونگ

۵۵ اینچ (QN55Q7F):ا ۳ هزار دلار

۶۵ اینچ (QN65Q7F):ا ۴ هزار دلار

سری C7 ال‌جی

۵۵ اینچ (OLED55C7P):ا ۳.۵ هزار دلار

۶۵ اینچ (OLED65C7P):ا ۵ هزار دلار

نتیجه: برتری نسبی QLED

نتیجه‌ی نهایی

از لحاظ کیفیت تصویر، زاویه‌ی دید، کنتراست، مصرف انرژی، وزن و ضخامت، تلویزیون‌های OLED به‌راحتی QLED را پشت سر می‌گذارد.

QLED نیز همان‌طور که در این مقاله دیدیم، برتری‌های خاص خود را دارد؛ اما بیشتر این برتری‌ها از اهمیت مواردی که در بالا به آن اشاره شد برخوردار نیستند. برای مثال، سایز بالای ۱۰۰ اینچ، شاید برای بسیاری از افراد به اندازه‌ی کنتراست بی‌نهایت و زاویه‌ی دید گسترده مهم نباشد. مهم‌ترین مزیت QLED، روشنایی خیره‌کننده‌ی آن به‌شمار می‌رود که آن هم تنها برای کسانی که در روشنایی روز از تلویزیون استفاده می‌کنند حائز اهمیت است. درنتیجه به‌ نظر می‌رسد پیروز نهایی این رقابت تلویزیون‌های OLED باشند.

این موضوع در نقدها و بررسی‌های سایت‌های معتبر هنگام مقایسه‌ی OLED با QLED نیز به‌خوبی مشخص است. Cnet در بررسی تلویزیون QLED سامسونگ نوشته است:

تلویزیون Q7 سامسونگ کیفیت تصویر خوبی دارد؛ اما به‌ پای تلویزیون‌های ارزان‌تر سری P ویزیو و تلویزیون‌های گران‌تر سری E7 ال‌جی نمی‌رسد. عمق رنگ سیاه و نسبت کنتراست، مخصوصا هنگام تماشای محتوای HDR [نسبت به تلویزیون‌های Visio و ال‌جی] بدتر است و «برتری رنگی» ادعایی سامسونگ، به‌سختی قابل احساس است.

تمامی تلویزیون‌های OLED-ای که تا به‌حال بررسی کرده‌ایم، کیفیت تصویر برتری نسبت به Q7 سامسونگ دارند. Q7 می‌تواند از تلویزیون‌های OLED مدل سال ۲۰۱۶ ال‌جی روشن‌تر باشد و در حالت HDR رنگ‌های بیشتری تولید کند؛ اما این دو مورد به معنای کیفیت بالاتر تصویر آن نسبت به OLED نیست.

درنهایت برای مقایسه‌ی تلویزیون‌های QLED و OLED لازم نیست راه دوری بروید؛ بلکه کافی است مقایسه‌های یکی دو سال اخیر تلویزیون‌های LCD بالارده با تلویزیون‌های OLED (مانند این مقاله‌ی زومیت) را مطالعه کنید.

باید توجه داشت که QLED نه یک فناوری انقلابی است، نه حتی یک تکنولوژی جدید محسوب می‌شود؛ بلکه به‌نظر می‌رسد سامسونگ با سوار شدن بر موج محبوبیت روزافزون تلویزیون‌های OLED، نام تلویزیون‌های SUHD خود را به QLED تغییر داده است. البته نمی‌توان به سامسونگ برای متوسل شدن به این حربه‌ی تبلیغاتی خرده گرفت؛ چرا که پیش از این ال‌جی نیز با توجه به شهرت بالای تلویزیون‌های SUHD سامسونگ، نام تلویزیون‌های اولترا اچ‌دی خود را به Super UHD تغییر داده بود.

عدم ورود سامسونگ به بازار ساخت تلویزیون‌های OLED می‌تواند به دو دلیل «حاشیه‌ی کمتر سود OLED نسبت به LCD»، و «کمبود منابع برای ساخت پنل OLED» (به دلیل تمرکز بر ساخت پنل دستگاه‌های موبایل) باشد. در هرصورت، با توجه به پیشرفت تکنولوژی OLED، ورود سامسونگ به این بازار طی سال‌های آینده اجتناب ناپذیر به‌ نظر می‌رسد. در چنین صورتی، تصمیم سامسونگ به توقف یا ادامه‌ی ساخت تلویزیون‌های QLED بسیار جالب خواهد بود.